کد مطلب:30345 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:17

گنجینه پرسمان » اعتقادات

خداوند چه نيازي داشت كه فرشتگان، انسان و جهان را آفريد؟

خداي بي نياز مطلق است و هيچ گونه نياز و احتياجي در ساحت قدسش تصور ندارد. هدف از خلقت موجودات اين است كه آن ها را به كمال برساند، زيرا خدا فيّاض علي الاطلاق مي باشد و مقتضاي فيضش اين است كه هر آن چه امكان وجود دارد و مي تواند فيضي را از خداوند دريافت كند، آن را بيافريند، و به سوي كمالش هدايت نمايد.

عقل انسان در بعضي موارد به صدور حكمي قطعي ناچار مي شود. نه اين كه نيرويي از بيرون وي را اجبار مي كند، بلكه بدين معني كه عقل حساب مي كند و مي يابد كه در مقابل واقعيت بايد تسليم شود و حق را بپذيرد. در واقع عقل واقع را كشف مي كند و مي پذيرد. مثلاً وقتي دو با دو را جمع مي كنيم، حاصل جمع چهار است و غير از اين نمي توانيم بگوييم. در فلسفه آفرينشِ موجودات، يك فرد خداشناس حكم مي كند و مي پذيرد كه موجودات آفريده شده اند تا به كمال برسند، زيرا از نظر او خداوند حكيم است و در تمام كارهايش هدف دارد. هدف از آفرينش يا سود بردن خداوند است يا نفع رساندن به مخلوقات. سود بردن خداوند محال است، چون لازمه اش اين است كه خدا محتاج باشد، چون سود بردن يعني نيازي را برطرف كردن و موجود نيازمند، محال است خدا باشد. در اين صورت عقل حكم مي كند كه هدف آفرينش سود رساندن به مخلوقات است كه از عدم بيرون آورده و وجودشان بخشد و ابزار نيل به كمال نهايي را به هر موجودي عنايت فرمايد. پس هدف از خلقت اين است كه موجودات به كمال برسند و از نعمت هاي بي پايان الهي بهره مند شوند.

از طرفي انسان موجودي است داراي اختيار و آزادي و كمالاتش را با انتخاب و فعل اختياري خود مي تواند به دست آورد. اما اين كه كدام يك از افعالاختياري انسان در مسير كمال وي است، اين را به تمام و كمال، عقل قادر به كشفش نيست. از اين رو خداوند نعمت را تمام كرده و با فرستادن پيامبران راه كمال را به بشر نشان داده و آن عبارت است از تسليم در برابر خدا و عبادت ذات اقدس احديت.

خدا در اين زمينه مي فرمايد: من جن و انس را نيافريدم جز براي اين كه عبادتم كنند. هر گز از آن ها روزي نمي خواهم و نمي خواهم مرا اطعام كنند. خداوند روزي دهنده و صاحب قوت و قدرت است.[2]

در اين آيه خداوند هدف از خلقت و راه كمال را بيان فرموده و هم اين كه او بي نياز مطلق است و تمام سود عبادت به بنده مي رسد.

در روايات اسلامي پيشوايان ديني تأكيده كرده اند كه هدف از خلقت انسان سود رساند به اين اعجوبة خلقت مي باشد. امام علي(ع) فرمود: خداوند با دينش شما را اكرام كرده و شما را خلق كرده تا عبادتش كنيد.[3]

اعطاي دين خدا نهايت اكرام به انسان است، چنان كه استعداد پرستش نيز از افتخارات انسان است.

امام صادق(ع) فرمود: خداوند خلقش را بيهوده خلق نكرد و آن ها را بي هدف رها نكرد، بلكه آن ها را آفريد تا قدرتش را اظهار كند و به طاعتش مكلف شان كند كه بدين وسيله مستوجب رضوان الهي بشوند و خلق شان نكرد كه سودي ببرد و يا به وسيلة آن ها ضرري از خودش دفع كند، بلكه وجودشان آورد تا نفع شان برساند و به نعمت ابدي نائل شان نمايد.[4]

[2]ذاريات (51) آية 56 _ 58.

[3]محمدي ري شهري، ميزان الحكمه، ج 1، ص 223، شمارة 1557.

[4]همان، شمارة 1564.